Το θέατρο Απόλλων είναι ένα κτίριο με μεγάλη ιστορία άρρηκτα συνδεδεμένο με την ιστορία της Σύρου και τον πολιτισμό της. Από τη πρώτη στιγμή της ίδρυσης της Ερμούπολης υπήρξε η ανάγκη για την κατασκευή ενός θεάτρου που να φιλοξενεί διάφορες εκδηλώσεις αλλά και τους θιάσους που επισκέπτονταν το νησί. Την πρωτοβουλία για την ανέγερσή του την ανέλαβε ο Μιχάλης Σαλβάγος.
Στις 30 Οκτωβρίου 1861 το Δημοτικό Συμβούλιο δέχτηκε την πρόταση και αποφάσισε ομόφωνα να ανεγερθούν θέατρο και λέσχη στην κεντρική πλατεία της Ερμούπολης. Όπως ήταν φυσικό, υπήρξαν και πολλές αντιδράσεις στην απόφαση αυτή.
Μερικοί θεώρησαν μεγάλη πολυτέλεια την ανέγερση θεάτρου σε ένα νεοσύστατο κράτος όπως το Ελληνικό, με μόνιμα οικονομικά προβλήματα που προσπαθούσε να επουλώσει τις πληγές του, και είχε τόσες άλλες ανάγκες. Οι πολέμιοι της κατασκευής του θεάτρου κυκλοφόρησαν μάλιστα το 1862 και σχετικό προπαγανδιστικό φυλλάδιο.
Η θεμελίωση του θεάτρου Απόλλων στο οικόπεδο της πλατείας θεάτρου, πολύ κοντά στην κεντρική πλατεία Μιαούλη, έγινε στα τέλη του 1862 σε σχέδιο του αρχιτέκτονα P. Sampo που δούλευε τότε ως αρχιτέκτονας στο Δήμο της Ερμούπολης. Η λειτουργία του Δημοτικού θεάτρου που ονομάστηκε «ΑΠΟΛΛΩΝ» με την παρουσία του εμπνευστή της κατασκευής του Μιχάλη Σαλβάγου, άρχισε στις 20 Απριλίου 1864, με το Ριγκολέτο του VΕRDΙ.
Για το θέατρο Απόλλων είναι πολύ διαδεδομένη η άποψη, ότι αποτελεί μικρογραφία της Σκάλας του Μιλάνου, όμως αυτό δεν είναι ακριβές. Η αρχιτεκτονική του έχει επηρεαστεί από ιταλικά πρότυπα και η σχεδίασή του είναι επηρεασμένη από τέσσερα τουλάχιστον ιταλικά πρότυπα, τη Σκάλα του Μιλάνου (1776), το ανακαινισμένο θέατρο (1816) San Carlo της Νάπολης, το ακαδημαϊκό θέατρο στο Castelfranco (1745) και τέλος το Teatro della Pergola της Φλωρεντίας (1755). Αντίθετα, η στήριξη της θολωτής οροφής ακολουθεί τη γαλλική αρχιτεκτονική. Πέρα όμως από την αρχιτεκτονική του ποιότητα, το κτίριο δεν φημιζόταν για την στατική του αντοχή. Το 1874 κιόλας χρειάστηκε γενική επισκευή, ενώ νέες επισκευές ακολούθησαν το 1881, το 1890 (καθίσματα και σκηνή) και το 1896 (γενική επισκευή).
Κατά τη διάρκεια του Ελληνοιταλικού πολέμου το θέατρο κακοποιείται, γίνεται κινηματογράφος και στα χρόνια που ακολουθούν δεν θα επιστρέψει ποτέ στην αρχική του κατάσταση, αν και μεταπολεμικά δόθηκαν κάποιες θεατρικές παραστάσεις με κορυφαία αυτή της Μαρίκας Κοτοπούλη στις 24 Μαρτίου 1953 που ήταν η τελευταία παράσταση της ζωής της. Το θέατρο Απόλλων κρίθηκε ακατάλληλο για λειτουργία κατά τη δεκαετία του 1950, ενώ το 1959 Ο Δήμος αποφάσισε να προχωρήσει σε ανακαίνιση. Η γενική επισκευή του άρχισε τελικά το 1970 και προκάλεσε μεγάλη αλλοίωση στο εσωτερικό του.
Σήμερα έχει ολοκληρωθεί το έργο της πλήρους αποκατάστασης του θεάτρου που είναι όσο το δυνατόν πιστότερο στην αρχική μορφή του. Σημαντική υπήρξε η δράση των συλλόγων «Θεατρικός Εκπολιτιστικός Όμιλος Σύρου ο Απόλλων» (ιδρύθηκε το 1977) και «Καλλιτεχνικός Όμιλος ο Σουρής» (1978), που έδιναν παραστάσεις στο τσιμεντένιο θέατρο για να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του κοινού. Το θέατρο Απόλλων αποτελεί σήμερα ένα μοναδικό στολίδι για την Ερμούπολη και φιλοξενεί διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις, καθώς και το Φεστιβάλ του Αιγαίου.
Πλατεία Θεάτρου
Ερμούπολη Σύρου
22810 85192
apollon@pkde.gr